ทฤษฎีการเรียนรู้อริยสัจ 4

ทฤษฎีการเรียนรู้ อริยสัจ 4
นิยามศัพท์ที่เกี่ยวข้อง
การคิด
การคิดเป็นกระบวนการทางสมองของมนุษย์ที่มีศักยภาพสูงมากเป็นส่วนที่มนุษย์มีแตกต่างกับสัตว์ต่างๆ การคิดเป็นการแฝงอยู่ในเรื่องของการเรียนรู้ของมนุษย์ไว้อย่างหลากหลาย

การบวนการคิด
          กระบวนการคิด  เป็นการคิดที่ต้องดำเนินการไปเป็นลำดับขั้นตอน  ที่จะช่วยให้การคิดนั้นประสบความสำเร็จตามจุดมุ่งหมายของการคิดนั้นๆ  ซึ่งในแต่ละลำดับขั้นตอนต้องอาศัยทักษะการคิด  หรือลักษณะการคิดจำนวนมาก  กระบวนการที่สำคัญที่หลายกระบวนการ

กระบวนการคิดแก้ปัญหา 

กระบวนการคิดปัญหา  ได้แก่   ลำดับขั้นตอนของการคิดและการดำเนินการแก้ปัญหา   เพื่อให้สามารถแก้ปัญหาได้อย่างมีประสิทธิภาพ

การคิดแก้ปัญหา  (  อริยสัจ  4  )
        ศาสตราจารย์  ดร.สาโรช  บัวศรี  เป็นผู้ริเริ่มความคิด ในการนำหลักพุทธรรมมาใช้ในกระบวนการแก้ปัญหา  โดยประยุกต์หลักอริยสัจ  4  อันได้แก่  ทุกข์  สมุทัย  นิโรธ  มรรค  มาใช้ควบคู่กับ “  กิจในอริยสัจ  4”  อันประกอบด้วย  ปริญญา (การกำหนดรู้)  ปหานะ (การละ ) สัจฉิกิริยา ( การทำให้แจ้ง )  และภาวนา ( การเจริญหรือลงมือปฏิบัติ ) จากหลักการทั้งสอง ศาสตราจารย์ ดร. สาโรช  บัวศรี ได้เสนอแนะกระบวนการแก้ปัญหาในการเรียนการสอน
ดังนี้
1.  ขั้นกำหนดปัญหา  (  ขั้นทุกข์ ) คือการระบุปัญหาที่ต้องการแก้ไข
2.  ขั้นตั้งสมมติฐาน ( ขั้นสมุทัย ) คือ  การวิเคราะห์หาสาเหตุของปัญหาและตั้งสมมุติฐาน
3.  ขั้นทดลอง และ เก็บข้อมูล (  ขั้นนิโรธ )คือ  การกำหนดวัตุประสงค์และวิธีการทดลองเพื่อพิสูจน์สมมุติฐานและเก็บรวบรวมข้อมูล
4.  ขั้นวิเคราะห์ข้อมูลและสรุปผล  ( ขั้นมรรค ) คือ  การนำข้อมูลมาวิเคราะห์และสรุป

ขั้นตอนการจัดการเรียนรู้ตามขั้นทั้งสี่ของอริยสัจ4 สรุปเป็นแผนภูมิได้ดังนี้
     1. ขั้นกำหนดปัญหา  (ขั้นทุกข์)
     2. ขั้นตั้งสมมุติฐาน (ขั้นสมุทัย )

     3. ขั้นทดลองและเก็บข้อมูล  (ขั้นนิโรธ )
     4. ขั้นวิเคราะห์ข้อมูลและสรุปผล  (ขั้นมรรค )
ข้อดีและข้อจำกัดของจัดการเรียนรู้ตามขั้นสี่ของอริยสัจ 4
ข้อดี
1.  เป็นวิธีการเรียนรู้ที่มีความหมายสำหรับผู้เรียน  เพราะผู้เรียนเป็นผู้ศึกษาค้นคว้าหาแนวทางและเรียนรู้ด้วยตนเอง
2.  ผู้เรียนได้ฝึกการใช้ทักษะและกระบวนการต่างๆในการเรียนรู้
ข้อจำกัด
1.  เป็นวิธีการเรียนการสอนที่ใช้เวลามากพอสมควร
2. ผู้สอนจะต้องคอยดูแล  ช่วยเหลืออย่างใกล้ชิด  การเรียนรู้จึงจะได้ผลดี